Zabawy z dawnych lat nadal bawią

Będziemy zamieszczać opisy gier i zabaw, które ułatwiały spędzanie długich wieczorów wtedy, gdy nie znano telewizji i internetu. O wielu z nich zapomniano nie dlatego, że nie były atrakcyjne. Wręcz przeciwnie! Były to ulubione domowe gry i zabawy naszych praprapradziadków. Zapewne właśnie dlatego, że znał je każdy, nie opisywano ich od kilkudziesięciu lat. Dziś warto je przypomnieć.

Projekt przypominający dawne gry i zabawy domowe przygotował Piotr Winczewski z Instytutu Pedagogiki Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach (Filia w Piotrkowie Trybunalskim).

Zabawy pochodzą z lat 1821-1868. Opisano je w książkach, których pełne nazwy znajdują się na końcu. W każdym przypadku gry i zabawy mają zachowane nazwy nadane im przez autorów.

„Wyrazy składane” [1831]

Co trzeba przygotować: Szkoda czasu na przygotowania, od razu zaczynamy!

Schemat przebiegu: Pierwsza osoba wymienia sylabę. Kolejno każdy uczestnik stara się utworzyć z nią dwa wyrazy: raz dodając inną sylabę (lub więcej) przed nią, innym razem po niej. Kto nie zdołał podać dwóch nowych wyrazów, wypowiada inną sylabę i gra toczy się dalej.

„Konwent narodowy” [1821]

Co trzeba przygotować: cztery podłużne klocki, talerz (styropianowy, plastikowy lub tekturowy), liczne inne przybory (choćby klocki).

Przebieg: Na stole ustawiamy talerz podparty na czterech klockach. Kolejno każdy uczestnik układa na nim po jednym przyborze. Po czyim ruchu talerz upadnie, ten przegrywa. Wielokrotne powtórzenia.

Źródła:

Wydany anonimowo, Zbiór rozmaitych zabaw w posiedzeniach czyli sztuka bawienia się we wszystkich porach roku tak na wolnem powietrzu, jako też w domu zawierająca naylepsze gry, śpiewy, wiersze, powieści, zagadki i różne sztuki dla wesołych familii, Nakładem Wilhelma Bogumiła Korna, Wrocław 1821.

Łukasz Gołębiowski, Gry i zabawy różnych stanów w kraju całym lub niektórych tylko prowincyach. Umieszczony tu: kulig czyli szlichtiada, łowy, maszkary, muzyka, tańce, reduty, zapusty, ognie sztuczne, rusałki, sobótki itp., Nakładem własnym autora, Warszawa1831.

Wydane anonimowo, 70 gier towarzyskich dla młodzieży i dorosłych bieganych, siedzących, ustnych i pisanych wraz z opisem 28 kar odbywanych za fanty, Nakładem Józefa Kaufmanna, Warszawa 1868.