Świąteczne kartki pocztowe ze zbiorów Muzeum Zabawek i Zabawy
Jak wyglądały dawne wielkanocne pocztówki? W dobie powszechnego wysyłania życzeń przez internet czy telefon komórkowy zapraszamy Państwa do naszej galerii na wystawę kartek pocztowych ze zbiorów Biblioteki Muzeum Zabawek i Zabawy.
Prezentujemy na niej pocztówki dobrane tak, aby przedstawiały różnorodność tematów i stylów, z okresu – od pocz. XX w. po lata 80. Projekty pocztówek często tworzyli znani malarze i ilustratorzy. Motywy ikonograficzne kart świątecznych są bardzo różnorodne.
Kartki przedstawiają urokliwe, sielskie sceny z dziećmi i zwierzętami. Dzieci pozują również z wielkanocnymi symbolami – ogromnymi pisankami oraz baziami. Częstym motywem, pełnych wdzięku i humoru kartek, były także uczłowieczone zwierzęta.
Obok licznych kartek z symbolami religijnymi, często z postacią Chrystusa Zmartwychwstałego oraz barankami i aniołkami, są również pocztówki nawiązujące do folkloru, przedstawiające zwyczaje i obrzędy ściśle związane ze świętami Wielkiej Nocy (święcone, śmigus dyngus). Prezentujemy także unikatową kartkę patriotyczną z napisem: Niech żyje Polska! Wesołego Alleluja! z okresu walki o niepodległość Polski (190?).
W czasach PRL-u, pocztówki świąteczne kupowano w kioskach ”Ruchu”, księgarniach czy na poczcie. Wiele z nich było małymi dziełami sztuki. Wydawcy kartek zamawiali projekty u wybitnych ilustratorów, malarzy i grafików.
Większość powstała w latach 60. i 70. XX w. To złote lata polskiej ilustracji, trwające od 1956 roku do połowy lat 70.
Obok ilustracji do książek i czasopism, wybitni graficy tworzyli małe formy: znaczki pocztowe, etykiety, bajki wyświetlane w diaskopach czy właśnie pocztówki. Obok masowej producji barwnych kartek fotograficznych powstawały te zaprojektowane przez Jana Marcina Szancera, Janusza Grabiańskiego, Adama Kiliana, Marię Orłowską-Gabryś, Wiesławę Grosset, Józefa Czerwińskiego, Zbigniewa Rychlickiego i wielu innych.
Kurczaki i zajączki, kolorowe jajka, bazie oraz zwyczaje wielkanocne to główne motywy kartek.
Charakterystyczna kreska Adama Kiliana, Janusza Grabiańskiego czy pełne humoru rysunki Jana Marcina Szancera, Mirosława Pokory wprowadzały wiosenny nastrój.
Pomijane lub marginalizowane były w tym okresie tematy religijne, szczególnie na kartkach największego wydawcy z tego okresu – Biura Wydawniczego „RUCH”. Bardzo popularne w latach 1960-1980 były barwne kartki fotograficzne, wydawane przez Krajową Agencję Wydawniczą.
Dzisiaj graficzne pocztówki z PRL-u stały się obiektami kolekcjonerskimi poszukiwanymi na targach staroci, w antykwariatach czy na internetowych aukcjach.
Oprac. Anna Myśliwiec
